Het valt op dat er in Rillaar veel Vranckens -met of zonder ‘c’- rondlopen. Eén oerfamilie is hiervoor verantwoordelijk. Over de eerste generaties, mythische figuren en de genealogie van Vran(c)ken schreef ik een paar verhalen.
Is Rillaar een Vranckendorp?
Met een kleindochter die voor de helft Vranken-genen heeft meegekregen, ben je wel benieuwd van waar die genen komen ;-). Van Rillaar, zo blijkt al snel, als we de schoonfamilie even bevragen.
Volgend stapje: Rillaar en Vranken googelen. Blijkt dat er nog wel wat Vrankens zijn: Vranken Sanitair, Vranken Motors, bakkerij Vrancken, Vranken zonnepanelen, Vranken Tuinman, …
Wandel je even rond ten zuiden van de dorpskern van Rillaar dan kom je het Vranckenbos tegen, een eeuwenoud bos aan den Oudenbos. Kijken we naar de genealogische sites dan kom je al snel uit bij twee genealogen Evrard en Tom Vranken. Via Evrard komen we ook bij zijn broer Paul die over Rillaar enkele meesterwerken geschreven heeft.
In ‘Man bijt hond’ wordt de nieuwsgierigheid gewekt door een interview met Stazie van de garde in 2010. Het gaat hier over Louis ‘de garde’ Vranken, een bijna mythische figuur, dan al 30 jaar overleden.
Maar we kunnen het ook hebben over Cliff Vrancken, van 'Krapoel in Axe' of Davy (Gilles) Vrancken van de Romeo’s. Allemaal van Rillaar.
Graven we wat in de genealogische databanken dan komen er honderden Rillaarse Vran(c)kens naar boven, met of zonder ‘c’, een aberratie die de Napoleontische ambtenaren van de burgerlijke stand geïntroduceerd hebben.
Wat ons bij de vraag brengt: Zouden die Vran(c)kens verwant zijn?
Om ineens het antwoord te geven: ja.
Rillaar is een Vranckendorp!
Blijkt dat iedereen geboren tussen 1600 en 1920 afstamt van één oerfamilie die leefde in het begin van de 17de eeuw. Op 7 personen na. Vrancken is ook de naam die in Rillaar het meest voorkomt met meer dan 800 naamdragers in 3 eeuwen. Dat is voor een gedeelte toeval. Als één familie 30 naamdragende kleinkinderen heeft, dan zullen er veel Vranckens geboren worden. Als het dan nog in een welgestelde familie gebeurt, dan is de kans op overleving van die kinderen ook weer wat groter. Vele Vranckensen dus, die na een paar generaties ook onderling beginnen te trouwen. Zo zijn er in Rillaar 20 huwelijken tussen Vran(c)kens en Vran(c)kens. De meest sprekende situatie is die van Isidoor Vrancken, één van de zeer weinigen die niet in Rillaar geboren is, zijn voorouders zijn afkomstig van Gelinden in Limburg.
Isidoor vestigde zich in Rillaar en trouwde er met… de Rillaarse Maria Angelica Vranken. Zij kregen 4 kinderen, t.t.z., hij adopteerde 2 onwettige kinderen en ze kregen samen nog 2 kinderen. Twee van die kinderen trouwden met … twee Rillaarse Vran(c)ken. Paulina Vrancken trouwde eerst met Petrus Joannes Vrancken en na diens overlijden met Isidorus Vrancken, niet haar vader en ook geen broer van haar eerste echtgenoot. Joannes Vrancken (onwettig kind, geboren als Vranken) en zijn echtgenote Maria Vranken, kregen op hun beurt 9 kinderen waarvan er 2 opnieuw trouwden met Rillaarse Vranckens.
En dan krijg je geboorteaktes zoals deze:
Zo is een instromende Limburger natuurlijk stevig verankerd in de Rillaarse dynastie ;-).
Zijn die onderlinge verwantschappen in Rillaar zo uitzonderlijk?
De verwantschap tussen de Vran(c)kens is alleen het topje van de ijsberg, een zichtbaar topje omdat de achternaam natuurlijk dezelfde blijft, maar er is ook de verwantschap langs de moederlijke lijnen. Bovendien zijn er in Rillaar nog andere dynastieën die een stevige voet aan de grond hebben zoals Vos en Van Aerschot. En je ziet veel huwelijken tussen die dynastieën, resulterend in onderlinge verwantschappen. Twee Vrankens van de 13de generatie, Tom en Kevin, zijn minstens langs 4 verschillende wegen met elkaar verwant.
Als je weet dat je 9 generaties terug, en dan zijn we ongeveer in het jaar 1730, zo'n 256 voorouders hebt, en er toen in Rillaar maar zo’n 156 gezinnen leefden, dan is de kans dat je afstamt van een groot deel van die gezinnen niet onrealistisch.
Rillaar zal zeker niet het enige dorp zijn waarbij bijna iedereen met iedereen verwant is als je een 10-tal generaties teruggaat. Alleen valt het in Rillaar erg op omdat er zoveel naamdragende afstammelingen zijn, en de kans dat dit gebeurt, is wel veel kleiner.
En de huidige generatie Vran(c)ken zal ongetwijfeld aansluiting kunnen vinden op de oude generaties, of is er toch een nieuwe instroom?
Veel stof voor verhalen
Het leuke aan zo’n grondiger onderzoek is dat je op uniek bronmateriaal stuit waaruit verhalen spontaan ontspruiten.
In het eerste verhaal, “Waarom is Vrancken in Rillaar zo aanwezig? Een genealogische analyse.”, werd een analyse gemaakt van de 14 generaties Vrancken in Rillaar en een stamboom opgesteld. Daaruit blijkt dat bijna iedere Rillaarse Vrancken in die stamboom past. Dat de meerderheid landbouwers waren is in een landbouwersdorp natuurlijk niet zo uitzonderlijk, maar hier en daar waren er toch speciallekes zoals Louis ‘de garde’. Opmerkelijk is ook dat de dynastie zich ontplooide vanuit het gehucht Rommele, zeg maar het noordoostelijke deel van Rillaar. Het verhaal staat op deze website onder Publicaties.
Bijzonder was de rol van Andries Vrancken en zijn zoon Andries junior. De eerste was burgemeester van Rillaar en de tweede maakte ook deel uit van het stadsbestuur maar was vooral actief als ontvanger van belastingen. Het tweede verhaal Wat betekenden de Rillaarse Vranckens in het 17de en 18de eeuw? gaat over de eerste Vrancken-generaties en hun invloed op de gemeenschap. Je leert er ook dat uilen schieten beloond werd door het dorpsbestuur :-o. Ook dit artikel is te vinden onder Publicaties.
Louis ‘de garde’ Vranken schreef zijn wedervaren op in een dagboek. Zeventig jaar later doen we zijn boekje terug open. Het derde verhaal geeft een inzicht in de ‘criminaliteit’ in Rillaar van 1948 tot 1952, ook weer met Vran(c)kens in de hoofdrol. Je vindt het terug bij de Blogs op deze website.
Tien generaties afstammelingen van oervader Aerdt Vrancken vind je terug op bij Werkhypothesen op de pagina Publicaties.
Welke Vrancken heeft nu zijn naam gegeven aan het Vranckenbos? In “Waarom is Vrancken in Rillaar zo aanwezig? Een genealogische analyse.” wordt alvast een kandidaat voorgesteld ;-).
Peter Crombecq