In het alledaagse leven van een jonge Crombecq wordt al eens gelachen met zijn of haar achternaam. Ik heb er een cursiefje over geschreven.
De school als veilige omgeving
“Verdoeme Kroembek, zoude gij na oewen kroemen bek is ni kunnen houwen, doar komt toch allijen moar kroeme proat oat”
Dixit meester P. van het vak A. in het Atheneum van Berchem anno 1973. Terwijl ik gewoon bij mijn kameraad aan het checken was of Antwerpen echt niet de hoofdstad van België was.
Of ook “ik zal u seffens eens een patat op uwen krommen bek geven zodat hem nog wat krommer staat”, maar dat was geen leraar.
Dat men een beetje spot met je achternaam, die je overigens niet zelf gekozen hebt, is iets waar je als jonge Crombecq wel tegen moet kunnen. Het ligt natuurlijk voor de hand, het is voorspelbaar, een pas voor de goal, zeg maar. Ik kon er zelf ook mee lachen, met de goede grappen dan toch ;-).
Achttien Kroembekken
Op wat latere leeftijd, toen lachen met achternamen niet meer zo hip was, begon ik mij toch af te vragen hoeveel Crombecq’s mogelijk ook een dergelijke uitlachfase hebben moeten doorstaan. Het bleken er in 2003 zo’n 18 te zijn. In heel België.
Zouden die ook allemaal uitgekafferd geweest zijn voor ‘kroemen bek’?
Hoewel iedereen kon zien dat we geen kromme bek hadden? Of was dat toch ergens genetisch bepaald? Misschien kunnen we eens naar dat uitgesproken gezichtsdeel kijken bij de 18 Crombecq’s in België. En dat hebben we ook gedaan. In 2004 zijn we allemaal samen geweest in Leuven, en wat blijkt na grondig onderzoek, niemand had een kromme bek, echt niemand.
Ook onze voorouders hadden geen kromme bek, wel een serieuze blik.
Louis Crombecq, vaandeldrager in het leger van generaal Mattha
We stammen allemaal af van dezelfde voorouder, de Oostvlaming Louis Crombecq, een soldaat die in het leger van baron Mattha rond 1697 Leuven verdedigde tegen de Fransen. Geen gewone soldaat, hij liep met de vlag voorop! Louis bleef na de oorlog in Leuven plakken. Hij trouwde een heel rijke Leuvense dame met een stamboom die teruggaat tot Karel de Grote. Hij was zo belangrijk dat hij ook een wapenschild had. Meegenomen van het leger waarschijnlijk (stom grapje). Alleszins, well done Louis!
Louis was een graag geziene gast in de burgerij van Leuven maar was razend kwaad op de pastoors.
Zijn naam, die van zijn 18 kinderen en die van zijn talloze kleinkinderen werd consequent verkeerd geschreven. Crombeeck, Crombeeckx, Crombeck, Crombeek, Crombex, Crompeck, Crombeco, Crombeen, Crombecq(ue), Crumbeck, Crobeck en alle varianten met een K er bovenop.
Hij was zo kwaad dat hij zijn schoonzoon het bevel gaf: "Doe er iets aan!". Die schoonzoon, Willem Vranckx, was toevallig burgemeester van Leuven en kende de aartsbisschop van Mechelen nogal goed.
Om een lang verhaal kort te maken, de aartsbisschop beval aan alle Leuvense pastoors om in alle doopregisters alle verbasteringen van de naam Crombecq recht te zetten. En dat zie je ook echt in de doopregisters 💪.
De hopeloze strijd van de Crombecq's
Maar het heeft niet mogen helpen, wij, Crombecq’s, worden permanent met de meest uiteenlopende schrijfwijzen geconfronteerd zodat je maar één ding kan doen en dat is: het zo laten. In het begin was het nog spellen: Cé eR Oo eM Bé Eé Cé Qu. maar bijna iedereen schreef dan Crombeecq, en zelfs een doffe ‘e’ helpt niet. Gelukkig staat het in onze geboorteakte nog wel juist geschreven, voor moesten we zelf beginnen twijfelen 😉.
Kasteel wordt bierhandel
Ooit was ik eens op bezoek bij een bierhandel die in de Westhoek erg veel lokale bieren verkocht. Drankencentrale Nevejan, in … Krombeke.
Blijkt dat de gemeente Krombeke in de loop van de tijd verschillende naamswijzigingen heeft gehad waaronder Crumbeke, Crombeca, Crombeecke, Crombeke, Crombecque en nu Krombeke.
Blijkt dat er ook ‘Heren van Krombeke’ waren die er woonden in een kasteel.
Blijkt dat er juist over de grens in Frans Vlaanderen een veel groter aantal mensen Crombecq noemen, of ook ‘de Crombecque’, ‘van Krombeke’.
Dus de Crombecq’s zouden wel eens afstammelingen kunnen zijn van de Heren van Krombeke die in een kasteel woonden dat spijtig genoeg nu met de grond gelijkgemaakt is. Om alle bewijzen uit te wissen misschien? Nee, om Drankencentrale Nevejan een plaatsje te geven.
Eén ding is zeker, onze Franse verwanten zullen nooit de vernedering van de ‘kroemen bek’ hebben moeten ondergaan. Zij hebben geen benul van wat hun achternaam betekent.
En we gaan hen zeker niet in het ongeluk storten door het te vertellen 😇.
Peter
Het artikel ‘Crombecq: what’s in a name’ behandeld hetzelfde onderwerp maar heeft een iets meer wetenschappelijke en met bronnen onderbouwde insteek dan dit cursiefje.
Het werd gepubliceerd in de Vlaamse Stam, 2020-1.